Start scholenproject ‘Slavernij: Nederland en Amerika’

Maandag 4 maart: Het Jac. P. Thijsse College te Castricum

Deze school is de 1^e in een reeks van scholen die door Miraka bezocht worden met het verhaal over de geschiedenis en afschaffing van de Nederlandse èn de Amerikaanse slavernij. Zie ook onze ‘post’ van 24 februari over dit project van MiraKa – JAI – NiNsee.

Halverwege Castricum kwam de zon tevoorschijn; een subtiel vleugje naderende lente deed zich voelen. Tijdens het maken van mijn PowerPoint presentatie had ik me opeens gerealiseerd dat de 1^e school in mijn 1^e Nederlandse woonplaats ligt. 43 Jaar geleden kwam ik er wonen. De cirkel is rond.

In de aula vertelde ik 80 2ejaars leerlingen over de straten waar ik ooit woonde  in Castricum. Zo begon mijn presentatie met een persoonlijk tintje om daarna over te gaan tot de geschiedenis van het slavernijverleden, waarvan we nu, in 2013, 150 jaar afschaffing vieren. Een memorabel jaar, dat groots herdacht wordt in Nederland en waarvan, aan Amerikaanse zijde, het maken van de film Lincoln getuigt.

Tijdens de presentatie van dat Amerikaanse slavernijverleden klapte men spontaan na het horen van de Redemption song van Bob Marley, die ik in de presentatie vervlochten had. Leerlingen proefden, soms aarzelend, van het suikerriet dat ik als belevingsmateriaal had meegenomen in mijn expositiekoffer.

Dinsdag 5 maart: Tabor College Werenfridus te Hoorn

Het ‘Tabor’ is vernoemd naar de gelijknamige berg (588 meter) in Israël, dichtbij de stad Nazareth en voor vrijwel iedereen toegankelijk. In de bijbel wordt Tabor genoemd als een plek waar Jezus en de grote profeten Mozes en Elia onderwezen. Waar ze toehoorders de weg wezen naar een betere samenleving. Anno 2013 wil deze  katholieke school ook een onderwijsplek zijn die voor iedereen bereikbaar is.

Markant is het feit dat vanuit Hoorn schepen van de WIC vertrokken. Dat brengt de geschiedenis van de slavernij dichtbij. Dichtbij  zijn ook de leerlingen uit 4VWO die objecten uit onze mini-expositie bekijken. Er is rust, af en toe doorbroken door wat geroezemoes. De beeldende aanpak in de wijze van vertellen,  de afbeeldingen in de PowerPoint en de kofferexpositie valt in goede aarde.

Woensdag 6 maart: Oranje Nassau College te Zoetermeer 

Alweer een hartelijke ontvangst door docenten en leerlingen van 5 en 6 VWO, die aandacht hadden voor het verhaal en de producten uit de slavernijkoffer. Vragen kwamen aarzelend op gang.

Op mijn vraag aan het eind van de presentatie “Leidt afschaffing tot vrijheid/gelijkheid?” en “Wat betekent vrijheid voor jou?” kwamen leuke reacties: Zo gaf één van de leerlingen haar mening: “Dat je kunt doen en laten wat je wilt”. De actualiteit kwam ter sprake, het op 27 februari door Obama onthulde standbeeld van Rosa Parks. Zij weigerde in 1955 op te staan voor een blanke. Deze daad was de opmaat voor de burgerrechtenstrijd in de VS waarvan Martin Luther King een voorvechter zou zijn. Afschaffing van de slavernij pakweg een eeuw eerder had in 1955 dus nog niet tot gelijkheid geleid!

Een medewerker van de facilitaire dienst, die ook bij de lezing was aangeschoven, vertelde me in de docentenkamer dat het zien van de slavenboeien hem had geraakt. Het feit dat de ene mens de ander als zijn bezit beschouwt …

Woensdag 6 maart: IJsselcollege in Capelle aan den IJssel

De docent had vooraf fantastisch gelobbyd om leerlingen te laten deelnemen aan de lezing. Ook was over de film Lincoln gesproken, die goed inzicht geeft in het verloop (van de afschaffing) van de Amerikaanse Slavernij. Een enkele leerling had de film al gezien.

Donderdag 7 maart:  Het Jacob Roelands Lyceum te Boxtel

De school blijkt vernoemd naar een priester die in 1663 als missionaris naar Brazilië gaat. Zo is er meteen een verbinding met het slavernijverleden. Dat bedacht ik rijdend door het Brabantse dorp waar de spreekwoordelijke vriendelijkheid van de Brabanders me ècht tegemoet straalde.  In het schoolgebouw blijkt ook een verbinding tussen oud en nieuw;  tegen het oorspronkelijke gebouw leunt prachtige nieuwbouw.

De presentatie vond plaats in een klaslokaal, heerlijk intiem. Oude schoolkaarten sieren de achterwand. De 6^e jaars Vwo-leerlingen maken kennis met het Nederlands slavernijverleden. Met kaurischelpen, één van de betaalmiddelen bij de aankoop van slaven. Met suikerriet, het product dat slaven met bloed, zweet en tranen verbouwden. Na deel 2 over de Amerikaanse slavernij eindigt de presentatie met de trailer van de film Lincoln. Gaat dat zien!