KetiKoti op de OBS in Hellevoetsluis- Herinneren, beleven, verbinden

Soms begint een les al buiten het klaslokaal. Op het schoolplein van OBS De Wateringe in Hellevoetsluis stonden een paar sterke meiden van groep 7 me al op te wachten. Zonder aarzelen hielpen ze me met het dragen van de educatiekoffer, het dienblad met aardvruchten en andere materialen. Een klein gebaar, maar voor mij zo betekenisvol. Nog vóórdat de les begon, ontstond er iets waardevols: contact, verbinding, vertrouwen.



Binnen maakten we eerst rustig kennis. De klas straalde rust, aandacht en betrokkenheid uit. Dat was duidelijk te danken aan de voorbereidingen van de leerkracht, die al een week lang met de leerlingen had gewerkt aan het thema KetiKoti. Wat me direct opviel, was de boekentafel: mijn boek Stil verleden, de ontdekking van mijn slavernijgeschiedenis stond netjes op een boekenstandaard, naast andere boeken over het slavernijverleden. Dat raakte me.



In mijn les nam ik de leerlingen mee in het verhaal van mijn familiegeschiedenis. We spraken over het slavernijverleden en de betekenis van KetiKoti, de verbreking van de ketenen. Ik liet hen zien wat er op een traditioneel heri-heri dienblad ligt: aardvruchten zoals cassave en zoete aardappel, groene en rijpe bananen en bakkeljauw. Die laatste bleef ongeopend, maar de leerlingen konden wel heel goed zien dat het bakkeljauw was. Zij mochten kijken, voelen en ruiken. Want geschiedenis mag niet alleen in het hoofd blijven, het moet ook door de zintuigen gaan.



Met de educatiekoffer mochten de leerlingen ieder een voorwerp kiezen. Een kalebas, een kommetje, suikerbrood, een pangi. En steeds opnieuw vertelden ze waarom juist dát voorwerp hen raakte. Sommige kinderen kozen iets omdat het mooi was, anderen omdat het pijn opriep of omdat het aan vroeger deed denken. De verhalen die ze erbij vertelden, waren ontroerend en verrassend doordacht.



Als afsluiting maakten ze een vrijheidsbloem. In elk bloemblaadje schreven ze op wat vrijheid voor hen betekende. De antwoorden waren krachtig en puur: “Dat je mag zeggen wat je denkt”, “Dat je mag zijn wie je bent”, “Dat niemand de baas over je is”.



De les in Hellevoetsluis voelde als een echte ontmoeting. Tussen heden en verleden, tussen jong en oud, tussen verhalen en gevoelens. Juist op een dag als deze, in de aanloop naar KetiKoti, besef ik hoe belangrijk het is om stil te staan, te herdenken, en vooral: om door te geven.