Een stille les

Tijdens een cursus over het koloniale en slavernijverleden viel mij op: er kwamen weinig vragen, en na afloop bleef het stil. Was het het onderwerp? Of speelde er meer? In deze blog reflecteer ik op de kracht van stilte, verlies en het delen van mijn persoonlijk verhaal.

Het was zo ver. Tijdens een netwerkbijeenkomst van het Erfgoedhuis Zuid-Holland gaf ik de cursus “Hoe geef ik les over het koloniale en slavernijverleden?” aan zeventien cultuureducatoren uit de regio. Een betrokken groep, maar er kwamen weinig vragen. En ook na afloop bleef het stil. Dat viel me op.

Was het het onderwerp? Slavernij en kolonialisme zijn beladen thema’s. Ze raken aan ongemakkelijke geschiedenissen en vragen om zorgvuldigheid. Maar misschien speelde er meer.

Ik had, heel kort, genoemd dat ik sinds kort weduwe ben, bij het zien van de afbeeldingen die voorbijkwamen. Bert, mijn echtgenoot maakte de foto’s. Hij was er altijd bij. Als steun op de achtergrond, als reisgenoot. Deze keer stond ik er alleen. Zijn afwezigheid voelde groot.

Soms weten mensen niet goed wat ze moeten zeggen, als verdriet en geschiedenis samenkomen. En soms is stilte ook een vorm van respect, of verwerking. Ik probeer het zo te zien.

Mijn verhaal over het slavernijverleden is geworteld in persoonlijke geschiedenis. In verlies, maar ook in veerkracht. Misschien was dat voelbaar. Misschien moeten sommige verhalen eerst even landen, voordat er woorden komen.

Ik neem deze stilte mee als les. Want ook stiltes spreken. En soms begint bewustwording daar.