Twee dagen, twee koffers en veel verhalen
Tijdens deze gastlessen neem ik leerlingen mee in het koloniale en slavernijverleden, via verhalen en voorwerpen uit mijn educatiekoffer. Op het Roemer Visscher College in Den Haag ontmoette ik leerlingen van over de hele wereld, een bijzondere ervaring.
Op 10 en 11 juni gaf ik gastlessen op het Roemer Visscher College in Den Haag. Bij aankomst gebeurde er iets bijzonders. Twee leerlingen, Bissi en Sukela, kwamen spontaan naar me toe. Ze zagen de educatiekoffers en vroegen nieuwsgierig wat ik kwam doen. Die openheid, dat directe contact zonder woorden, raakte me. Op deze school waar veel leerlingen nog niet lang in Nederland zijn, merkte ik hoe krachtig non-verbale communicatie kan zijn. Een glimlach, een gebaar, en ze begrepen wat ik nodig had.
Aan de hand van objecten uit mijn koffer neem ik ze mee naar het binnenland van Suriname en de eilanden van de Oost. Ik vertel over de mensen die eeuwen geleden uit Afrika en Azië werden gehaald om onder dwang te werken op plantages/perken voor suiker, katoen of specerijen. Maar ik vertel ook over hun veerkracht. Over hoe zij een eigen samenleving opbouwden, met eigen talen, gebruiken, en hoe zij al in 1760 voor hun vrijheid vochten. Marrons, noemden ze zichzelf, nazaten van mensen die nooit opgehouden zijn om mens te blijven, ondanks alles.
De eerste groep vond de verwerkingsopdracht lastig. Het taalniveau sloot niet goed aan, en ik zag hoe moeilijk het was om hun gedachten op papier te krijgen. Maar zodra we rond de educatiekoffer stonden, gebeurde er iets. De sfeer veranderde. De voorwerpen, slavenboeien, kalebassen, kaurischelpen, specerijen gingen van hand tot hand. Vooral de boeien maakten indruk. Toen ik vertelde dat die ook als strafmiddel werden gebruikt, viel het stil. Een geladen stilte. Soms zeggen objecten meer dan woorden.
De tweede groep had iets meer ruimte om de opdracht te begrijpen. Ze stelden vragen, durfden hun gedachten te delen. Eén leerling vroeg: “Waren die boeien er ook voor kinderen?” Die vraag kwam binnen. We spraken over macht, onmenselijkheid en waarom het zo belangrijk is om deze geschiedenis te kennen.
Wat ik vooral voelde, was een stille openheid en ogen die bleven volgen. Blikken vol vragen die niet uitgesproken werden. Soms is het mijn aanwezigheid, mijn verhaal, dat iets losmaakt niet meteen zichtbaar, maar als een zaadje dat misschien later ontkiemt.
Een bijzonder woord van dank aan de leerkrachten die aanwezig waren. Hun actieve betrokkenheid en de zorgvuldige voorbereiding met de leerlingen maakten het verschil, dat was in alles voelbaar.
