Erfgoedwandeling door winderig Amsterdam
door Karin Ruisch, begeleider SSV
Op de koude, winderige dinsdag van 12 maart ontmoet ik op de Dam acht studenten van de Vlaamse evenknie van de Nederlandse opleiding Sociaal Juridisch Werk. Onderling wordt ook Frans gesproken, maar hun Vlaams is gelukkig goed te volgen. Ze zijn hier vanwege een opdracht Internationaal Maatschappelijk Werk, om de achtergronden van migratie te verkennen en het Nederlandse en Vlaamse asielbeleid te vergelijken. Ze kennen Suriname en een aantal van hen heeft op de middelbare school iets over het slavernijverleden geleerd. Hun interesse is overduidelijk.
Aan hun kleur te zien hebben een paar van hen familie die niet uit Vlaanderen afkomstig is. Als ik er naar vraag, zeggen twee studenten dat hun familie uit de voormalige Belgische kolonie Congo komt. Ze zijn heel geïnteresseerd in de geschiedenis van dat land. Eén van de twee zegt in een korte discussie over de vraag of zij excuses aanbieden voor het slavernijverleden noodzakelijk vindt, dat ze liever aandacht heeft voor de uitbuiting nu en hulp in het bestrijden van de armoede in Congo. Ook een van de Congolese bisschoppen verklaarde excuses niet nodig te vinden, maar het wel belangrijk te vinden, dat de Belgische regering Congo vanwege het gezamenlijke verleden meer gaat steunen in de toekomst.
Een deelnemer vindt dat in de geschiedenisboeken meer aandacht moet zijn voor de geschiedenis van de overheersten en niet alleen voor die van de overheersers. De docenten zijn duidelijk met deze zaken bezig in de opleiding. Een student vertelt ‘Roofstaat’ – een Nederlands boek over de Nederlands koloniale geschiedenis – te hebben gelezen. Men volgt alles met belangstelling en doet actief mee. Van de gewelddadigheden in het slavernijverhaal, gruwelen ze zichtbaar.
In België is ‘Rood rubber’ uitgebracht, een boek over de marteling van mensen die in Congo niet op de rubberplantages wilden werken. Die gestraft werden door het afhakken van hun hand. Slavernij, uitbuiting en onderdrukking zijn ook in België onderwerp van gesprek. Mensenhandel met als doel anderen tot slaaf te maken, kent de Belgische geschiedenis echter niet. Het tot slaaf maken van mensen ter plekke wel. De studenten zijn op deze frisse dag bekend geworden met de handel in mensen en met de producten van slavernij, die Amsterdam rijk maakten. Naast deze ernstige geschiedenis, werd ook zichtbaar genoten van de toeristische kant van Amsterdam. Zo maakten studenten selfie’s in de galerij van het Amsterdam Museum en op het Begijnhof.